مروری بر نسل دوم و سوم فناوری تعیین توالی DNA

تعیین توالی DNA از مهم‌ترین دستاوردهای بشر محسوب می‌شود. امروزه روش‌های متفاوتی جهت تعیین توالی نوکلئوتیدها به کار می‌رود. آشنایی با این دانش از ارکان اجتناب‌ناپذیر پژوهش‌های مرتبط با علم زیست‌شناسی است. تعیین توالی نوکلئوتیدها در گرایش‌های پژوهشی و کاربردی گسترده مانند تشخیص بیماری، زیست‌فناوری، زیست‌شناسی جنایی و زیست‌شناسی سیستماتیک استفاده می‌شود که به‌طور چشمگیری پژوهش و کشفیات در این زمینه را سرعت بخشیده است. تاکنون چندین نسل از فناوری تعیین توالی به وجود آمده که بر اساس ماهیت عملکرد و اطلاعات خروجی طبقه‌بندی می‌گردند. درحالی‌که روش تعیین توالی ختم زنجیره که توسط سنگر معرفی شد بیش از 30 سال متداول بود و در پروژه ژنوم انسان نیز این روش استفاده شد اما در سال‌های اخیر تغییرات در فناوری تعیین توالی شتاب گسترده‌ای یافته است. در سال 2005 نخستین روش تعیین توالی نسل دوم معرفی شد که خروجی بسیار بالاتر و هزینه‌های فوق‌العاده کمتری نسبت به روش سنگر داشت و هم‌اکنون شاهد آغاز فعالیت نسل سوم فناوری تعیین توالی هستیم. ازآنجاکه پژوهشگران علم ژنتیک در ایران نیز از این فناوری‌ها استفاده می‌نمایند و با توجه به نیاز به منابع فارسی قابل‌فهم در این زمینه، مؤلفان مقاله حاضر بر آن شدند تا به ترجمه و نگارش مجموعه‌ای از مقالات مروری در این زمینه بپردازند. مقاله حاضر به معرفی مختصر مرسوم‌ترین روش‌های تعیین توالی نسل دوم و سوم پرداخته است.